Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 11 Aralık günü “Uluslararası Dünya Dağ Günü” olarak ilan edilmiştir. 2003 yılından beri, bu gün dağların yaşam için önemi hakkında farkındalık uyandırmak, dağların gelişimindeki fırsatlar ve kısıtları vurgulamak, dünya genelindeki kırsal nüfus ile çevreye pozitif etkiler sağlayacak ortaklıklar kurmak için düzenli olarak kutlanmaktadır.
Birleşmiş Milletlerin Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) himayesinde her yıl farklı bir tema ile kutlanan bu günün 2014’teki teması “dağ tarımı”, 2015’teki teması “daha iyi bir geçim için dağ kaynaklı ürünlerin desteklenmesi” iken 2016 yılı teması ise “Dağ Kültürleri: Çeşitliliği kutlamak ve kimlikleri güçlendirmektir.”
UIAA ise 2011 yılından itibaren 11 Aralık gününü uluslararası dağ günü olarak kutlanmasını desteklemektedir. UIAA’da dağ çevresinin korunması, temel politikalarından biri olarak görünmektedir. Bu kapsamda UIAA bünyesinde Dağ Koruma Komisyonu (Mountain Protection Commission) kurulmuştur. Bu komisyon aracılığı ile UIAA, dağların korunması ve sürdürülebilir kalkınmasının sağlanması konusundaki taahhüdünün bir parçası olarak, Dağ Koruma Etiketi (Mountain Protection Label) kullanımına ilişkin başvuruları değerlendirmek için kriterler geliştirmektedir. UIAA Dağ Koruma Etiketi, doğadaki en iyi uygulamalar ya da etkinlikler için yetki damgası olarak kullanılacaktır.
Diğer taraftan, dünya kara yüzeyinin yaklaşık % 22’sini kaplayan dağlar, sürdürülebilir ekonomik büyümeye karşı dünyanın ilgisini uyandırmada önemli bir güce sahiptir. Şöyle ki, dağlar dünya genelinde 915 milyon kırsal nüfusa, gıda ve refah sağlamasının yanında şehirlerde yaşayan milyarlarca insana ekonomik, taze su ve enerji sağlanması açısından da önemli imkanlar sunmaktadır. Ayrıca dağlar dünya nüfusunun % 13’ünün evi konumundadır. Bununla birlikte dağlar kültürel ve turistik yerlerdir. Dağ turizmi küresel turizm endüstrisinin % 15-20’sini oluşturmaktadır. Dağlardaki kırsal nüfus kendi coğrafyaları için etkili toprak yönetimi stratejilerine katkı sağlayabilen eşsiz ve çok kıymetli bölgesel hafızaya, gelenek ve kültürel değerlere sahiptirler. Dahası dağ kaynaklı mal ve hizmetlerin geçim kaynaklarının çeşitlenmesi ve bölgesel ekonominin gelişmesi açısından önemli bir potansiyelleri vardır.
Diğer taraftan, dağlar dünya içme suyunun % 60-80’ini sağlamaktadır. Dağlar olmasaydı fakirlik ve açlığı yok etmek için ortaya konan stratejilerin gerçekleşmesi mümkün olmazdı. Dünyanın birçok büyük şehri bunlara, New York, Nairobi, Tokyo ve Rio de Janeiro dahil içme suyu açısından dağlara bağımlıdır. Ayraca Dağlardan sağlanan temiz su pek çok tarımsal alanda çiftçiler tarafından kullanıldığı için, dağ kaynaklı sular küresel besin güvenliğinin sağlanması açısından hayati öneme sahiptir. Öte yandan dağlar özellikle güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi ve biyogaz yoluyla yenilenebilir enerji sağlamada anahtar bir role sahiptir. Özellikle kuru ya da tropikal iklim koşullarının yaşandığı bölgelerde dağlar güneş enerjisi üretmek elzem alanlardır.
Kaynak : Yrd. Doç. Dr. Sercan EROL
