UIAA – DAĞ ETİKLERİ BİLDİRGESİ
Bu bildirge Uluslararası Dağcılık ve Tırmanış Federasyonu (UIAA) tarafından 10.10.2009 tarihinde Porto’da düzeltilmiş ve kabul edilmiştir.
Madde 1 – Bireysel sorumluluk: Dağcılar ve tırmanıcılar sporlarını kaza riskinin olduğu ve dış yardımın ulaşamayabileceği yerlerde yapar. Bu nedenle, yaptıkları etkinliklerde alacakları riski kendileri belirlerler ve kendi güvenliklerinden kendileri sorumludurlar. Bireyin hareketleri çevresindekileri ve ortamı tehlikeye atmamalıdır. Örneğin mevcut ya da yeni rotalar üzerine sabit istasyon kurulmasına hemen karar verilemez.
Madde 2 – Takım ruhu: Takım üyeleri tüm grubun yeteneklerini ve ilgilerini dengelemek için bazı şeylerden fedakârlık yaparak uzlaşmaya hazır olmalıdır. Tırmanış, üyeler birbirlerini desteklediği ve yüreklendirdiği sürece her zaman çok başarılı olacaktır.
Madde 3 – Tırmanma ve dağcılık toplumu: Dağlarda ve kayalarda karşılaştığımız her insan en az bizimle eşit ölçüde saygıyı hak eder. Çok uzak yerlerde ve çok stresli durumlarda dahi, diğerlerine, kendimize davranılmasını istediğimiz gibi davranmayı unutmamalıyız.
Madde 4 – Yabancı ülkeleri ziyaret etme: Yabancı ülkelere misafir olduğumuzda, ev sahiplerimize karşı nazik ve saygılı davranmalıyız. Yerel halka ve onların kültürüne, onlar bizi ağırlıyor oldukları için saygı duymalıyız. Yerel tırmanış kurallarına ve türüne uymalı ve yerel tırmanış etiğinin gerektirdiği durumlarda (ya da hiç tırmanış etiği yok ise) delik delmemeli ve boltlama yapmamalıyız. Kutsal dağlara ve diğer kutsal yerlere saygılı olmalı, yerel ekonomiye ve insanlara yararı dokunacak yollar aramalıyız. Yabancı kültürleri anlamak tırmanış deneyimini oluşturan bütünün bir parçasıdır.
Madde 5 – Dağ rehberlerinin ve diğer liderlerin sorumlulukları: Profesyonel dağ rehberleri, diğer liderler ve grup üyelerinin her biri rollerini anlamalı ve diğer grupların ve bireylerin haklarına ve özgürlüklerine saygı göstermelidir. Bu bildirgede bizler dağ rehberinin kendi profesyonel hazırlığının en yüksek standartlarda gerçekleştiğini kabul etmekteyiz.
Madde 6 – Acil durumlar, Can Çekişme ve Ölüm: Bizler çok ciddi yaralanmalara ve ölümlere yol açabilecek acil durumlara hazırlıklı olmalıyız. Dağ sporlarına katılanların tümü riskleri ve tehlikeleri; acil durumlara karşı yeterli ustalığa, bilgiye ve donanıma sahip olma ihtiyacını açıkça anlamalıdır. Acil durum veya kaza halinde tüm katılanlar diğerlerine yardıma ve facianın sonuçlarıyla yüzleşmeye hazır olmalıdır. Umulur ki özellikle ticarî tırmanış düzenleyenler müşterilerini, önceliklerinin tehlike içinde bulunan diğerlerine yardımcı olmak olduğu konusunda uyarırlar.
Madde 7 – Giriş ve koruma: Dağlara ve kayalara sorumlu bir tarzda girme özgürlüğünün birinci hak olduğuna inanıyoruz. Daima faaliyetlerimizi doğaya hassas bir tarzda yapmalıyız ve doğayı korumada etkin olmalıyız. Doğayı koruma organizasyonları ve otoriteleriyle beraber, tırmanıcıların kabul ettiği giriş kısıtlamalarına ve talimatlarına her zaman saygı göstermeliyiz.
Madde 8 – Stil: Deneyimin niteliği ve bir problemi çözüm şeklimiz, problemi çözüp çözmediğimizden daha önemlidir. Dağlarda ve tırmandığımız kayalarda iz bırakmamaya gayret ederiz.
Madde 9 – İlk çıkışlar: Bir rotaya ya da bir dağa ilk çıkış yaratıcı bir iştir. Bölgesel alışkanlıklara ve biçime uygun şekilde tamamlanmalıdır. Tırmanışın tamamlanma biçimi tam olarak açıklanmalıdır.
Madde 10 – Sponsorluk, Reklâm ve Halkla ilişkiler: Sponsorlar ve dağcılar ya da tırmanışçılar arasındaki ilişki dağ sporlarının menfaatlerine en iyi hizmet edecek tarzda, profesyonel bir ilişki olmalıdır. Hem medyayı, hem halkı tüm yönleriyle dağ sporları hakkında etkin tarzda bilgilendirmek ve eğitmek dağ sporları topluluğunun sorumluluğundadır.
Madde 11 – Dağcılıkta Oksijen Desteği Kullanımı: Uzun yıllardır yüksek irtifa dağcılığında oksijen desteği kullanımı tartışılmaktadır. Bu tartışmada sağlık ve etik değerler bakımından değişik bakış açıları öne çıkmaktadır. Sağlık tüm dağcılar için öncelikli dikkate alınması gereken konu olmalıdır. Kullanılmış oksijen tüplerinin dağ ortamından indirilmesi için bir planlama yapıldığı müddetçe etik değerlendirmelerin tırmanıcının kendisine bırakılması en iyisidir.
Madde 12 – Rehberli Ticari Yüksek İrtifa Tırmanışı: Umulur ki özellikle kurtarılma olanaklarının son derece sınırlı olduğu 8000 metrelik ve bunlarla kıyaslanabilecek zorluktaki zirvelere yeterli niteliklere sahip olmadan ticari tur düzenleyenler müşterilerinin iyiliği için bu sınırlılığın farkındadır. Bu müşterilerin güvenliğinin garanti altına alınması için her türlü çaba gösterilmeli ve müşteriler, planların dağda tehlike altında olan diğerlerine yardımcı olmak için kısaltılabileceği konusunda uyarılmalıdır.